ZELFVERTROUWEN

Vertrouwen wordt geboren in de ogen van de ander. Het is de baby die voor het eerst op 30 centimeter scherp ziet; de afstand van de borst naar de ogen van de moeder. In die ogen ervaart de baby – samen met haar hartslag, haar ademhaling en de trilling van de borstkas als ze zingt of praat – vertrouwen. Het kind leert letterlijk ritme te vinden.

Om vervolgens zelf op avontuur te gaan. Het experimenteert en proeft. Het struikelt en komt weer overeind. En in dat vallen en opstaan ontwikkelt hij of zij zich vliegensvlug. Om vervolgens te genieten van de ervaring: de eerste stapjes tussen papa en mama.

Ik werd eraan herinnerd toen ik een vader zijn zoontje zag leren fietsen. Het is een prachtig voorbeeld van hoe vertrouwen zich ontwikkelt. Het jongetje voelt de vertrouwde hand van zijn vader in zijn nek. En ondertussen lukt het hem al om met de snelheid het evenwicht te bewaren. Zo snel ben ik nog nooit gegaan zie ik in zijn blik! Je weet wel zo’n blik vol van verbazing en plezier. Om vervolgens de hand niet meer te voelen en te genieten van de ervaring.

Zo doen we het ook in coaching en training. Eerst een nieuwe ervaring. En dan zélf! Om vervolgens te genieten van de nieuwe ervaring. Je wilt niet meer anders.

“Dit vergeet je nooit meer”, roep ik tegen de lachende vader. “Ik weet het ook nog”, antwoordt hij als hij al rennend me wat dichter is genaderd. Ik blijf nog een tijdje kijken.

Mijn dag kan niet meer stuk.

Als je dat liefdevolle gedrag in de eerste jaren van je leven onvoldoende meekrijgt dan is de rest van je leven een grote klus. Je lichaam heeft zich onvoldoende kunnen reguleren. En de wereld voelt op een onbewust niveau als onbetrouwbaar.

Vier grote tekorten kunnen een rol spelen: voedsel (hebrefeen), aanraking (parafreen), aandacht (catatonie) en bescherming (schizofreen).

Elk gebied heeft later zo zijn eigen specifieke invloed op het gedrag. Het grote beschermingsmechanisme van deze structuur ontvouwt zich: je voelt je lichaam niet meer, je schiet naar je hoofd en een angstig gevoel maakt zich van je meester.

Misschien herken je het wel. We hebben natuurlijk allemaal iets van dit mechanisme in ons. Bij de een is dit sterker ontwikkeld dan bij de ander.

Ik weet nog goed dat een leidinggevende mij plotseling de wacht aanzegde. Een enorme angst overviel me. Ik kon mijn lichaam niet meer voelen. Aan de buitenkant was het kalm, maar van binnen stormde het in mijn hoofd.

Kun je hier iets aan doen? Jazeker!

Je kunt het lichaam ervaringsgerichte oefeningen geven. Omdat het gedrag zo jong is aangeleerd – buiten het nog onvoldoende ontwikkelde geestelijk bewustzijn –, heeft het lichaam nieuwe taal in de vorm van vertrouwde ervaringen nodig. Het lichaam is verrassend flexibel en is – ook op latere leeftijd – goed in staat om nieuwe dingen te leren.